Zadzwoń do nas
(+48) 696-416-628
Napisz do nas
adwokat@pawelbala.pl
ODPOWIEDZIALNOŚĆ DYSCYPLINARNA FUNKCJONARIUSZY POLICJI: CHARAKTER POSTĘPOWANIA DYSCYPLINARNEGO
Policjant odpowiada dyscyplinarnie za popełnienie przewinienia dyscyplinarnego polegającego na naruszeniu dyscypliny służbowej lub nieprzestrzeganiu zasad etyki zawodowej. Postępowanie dyscyplinarne jest postępowaniem autonomicznym, niezależnym od postępowań karnych, w sprawie o wykroczenia, a także nie jest to indywidualna sprawa administracyjna rozpatrywana w formie decyzji administracyjnej. Naruszeniem dyscypliny służbowej jest czyn policjanta polegający na zawinionym przekroczeniu uprawnień lub niewykonaniu obowiązków wynikających z przepisów prawa lub rozkazów i poleceń wydanych przez przełożonych uprawnionych na podstawie tych przepisów, co stanowi o naruszeniu dyscypliny służbowej.
Ustawodawca sprecyzował kwestie winy w popełnieniu czynu, będącego przewinieniem dyscyplinarnym. Przewinienie dyscyplinarne jest zawinione wtedy, gdy policjant:
- ma zamiar jego popełnienia, to jest chce je popełnić albo przewidując możliwość jego popełnienia, na to się godzi;
- nie mając zamiaru jego popełnienia, popełnia je jednak na skutek niezachowania ostrożności wymaganej w danych okolicznościach, mimo że możliwość taką przewidywał albo mógł i powinien przewidzieć.
Konstrukcja czynu będącego przewinieniem dyscyplinarnym wykazuje daleko idące podobieństwo do konstrukcji czynu karalnego o jakim mowa w Kodeksie karnym. Policjant odpowiada dyscyplinarnie, jeżeli popełnia przewinienie dyscyplinarne sam albo wspólnie i w porozumieniu z inną osobą (analogia do współsprawstwa), a także w przypadku gdy kieruje popełnieniem przez innego policjanta przewinienia dyscyplinarnego (sprawstwo kierownicze) albo poleca jego popełnienie. Policjant odpowiada dyscyplinarnie także wówczas, gdy chcąc, aby inny policjant popełnił przewinienie dyscyplinarne, nakłania go do tego (podżeganie). Policjant odpowiada dyscyplinarnie w przypadku, gdy chcąc, aby inny policjant popełnił przewinienie dyscyplinarne lub godząc się na to, swoim zachowaniem ułatwia jego popełnienie (pomocnictwo). Każdy funkcjonariusz odpowiada w granicach swojej winy.
Postępowanie prowadzone jest w oparciu o przepisy ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji, a w zakresie nieuregulowanym odpowiednio w oparciu o przepisy Kodeksu postępowania karnego.
Przewinienie dyscyplinarne może polegać na naruszeniu dyscypliny służbowej lub zasad etyki zawodowej. Czyn taki może zostać popełniony przez działanie lub zaniechanie w przypadku, gdy na funkcjonariuszu spoczywał prawny obowiązek określonego działania. Czyn stanowiący przewinienie dyscyplinarne, wypełniający jednocześnie znamiona przestępstwa lub wykroczenia albo przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego, podlega odpowiedzialności dyscyplinarnej niezależnie od odpowiedzialności karnej. W przypadku czynu stanowiącego przewinienie dyscyplinarne, wypełniającego jednocześnie znamiona wykroczenia, w przypadku mniejszej wagi lub ukarania grzywną, przełożony dyscyplinarny może nie wszczynać postępowania dyscyplinarnego, a wszczęte umorzyć. Pojęcie rozkazu można definiować przez analogię do art. 115 § 18 Kodeksu karnego: "Rozkazem jest polecenie określonego działania lub zaniechania wydane służbowo żołnierzowi przez przełożonego lub uprawnionego żołnierza starszego stopniem". Przez polecenie służbowe należy rozumieć ustne bądź pisemne zlecenie pracownikowi konkretnej czynności do wykonania. Do pociągnięcia policjanta do odpowiedzialności dyscyplinarnej za niewypełnienie polecenia służbowego konieczne jest sformułowanie go w sposób jasny i czytelny, niebudzący żadnych wątpliwości (wyrok NSA z dnia 8 marca 2011 r., I OSK 1556/10).
W przedmiocie zasad etyki zawodowej policjanta odsyłam do treści dokumentu Zasady etyki zawodowej - określone w załączniku do zarządzenia Nr 805 Komendanta Głównego Policji z 31 grudnia 2003 r. w sprawie "Zasad etyki zawodowej policjanta".
Popełnienie przewinienia dyscyplinarnego może nastąpić w przypadku funkcjonariusza pozostającemu na służbie - zwolnienie policjanta ze służby powoduje bezprzedmiotowość postępowania dyscyplinarnego, a tym samym konieczność jego umorzenia (wyrok WSA w Kielcach z dnia 28 lutego 2008 r., II SA/Ke 24/08, LEX nr 470693), przy czym popełnienie przewinienia dyscyplinarnego poza pełnioną służba nie wyłącza odpowiedzialności dyscyplinarnej.
Ustawodawca zawarł w art. 132 ust. 3 dość obszerny katalog otwarty przypadków naruszeń dyscyplinarnych:
1) niedopełnienie obowiązków policjanta wynikających ze złożonego ślubowania, a także przepisów prawa;
2) odmowa wykonania lub niewykonanie rozkazu lub polecenia, z zastrzeżeniem przypadku określonego w art. 58 ust. 2 (odmowa wykonania rozkazu lub polecenia łączącego się z popełnieniem przestępstwa);
3) zaniechanie czynności służbowej albo wykonanie jej w sposób nieprawidłowy;
4) niedopełnienie obowiązków służbowych albo przekroczenie uprawnień określonych w przepisach prawa;
5) wprowadzenie w błąd przełożonego lub innego policjanta, jeżeli spowodowało to lub mogło spowodować szkodę służbie, policjantowi lub innej osobie;
6) nadużycie zajmowanego stanowiska dla osiągnięcia korzyści majątkowej lub osobistej;
7) postępowanie przełożonego w sposób przyczyniający się do rozluźnienia dyscypliny służbowej w podległej jednostce organizacyjnej lub komórce organizacyjnej Policji;
8) porzucenie służby;
9) samowolne oddalenie się z rejonu zakwaterowania lub nieusprawiedliwione opuszczenie miejsca pełnienia służby lub niestawienie się w tym miejscu;
10) stawienie się do służby w stanie nietrzeźwości albo po użyciu alkoholu lub po użyciu podobnie działającego środka, pełnienie jej w takim stanie, a także spożywanie alkoholu lub używanie podobnie działającego środka w czasie służby;
11) umyślne naruszenie dóbr osobistych innego policjanta;
12) utrata służbowej broni palnej, amunicji lub legitymacji służbowej;
13) utrata przedmiotu stanowiącego wyposażenie służbowe, którego wykorzystanie przez osoby nieuprawnione wyrządziło szkodę innej osobie lub stworzyło zagrożenie dla porządku publicznego lub bezpieczeństwa powszechnego;
14) ujawnienie informacji pozostającej w związku z wykonywaniem czynności służbowych, jeżeli spowodowało to lub mogło spowodować szkodę służbie.
adwokat dr Paweł Bała
Przeczytaj także:
Szukaj nas na