Zadzwoń do nas
(+48) 696-416-628
Napisz do nas
adwokat@pawelbala.pl
OPINIOWANIE SŁUŻBOWE POLICJANTÓW
Policja jest formacją umundurowaną i uzbrojoną, która służy społeczeństwu i jest przeznaczona do ochrony bezpieczeństwa ludzi oraz utrzymywania bezpieczeństwa i porządku publicznego. Wykonywanie powierzonych obowiązków służbowych wymaga od funkcjonariusza pełniącego służbę w Policji odpowiednich kompetencji oraz kwalifikacji, które zgodnie z obowiązującymu przepisami prawa podlegają stałej, okresowej ocenie. Główne akty prawne odnoszące się do regulacji dotyczących opiniowania służbowego funkcjonariuszy Policji to ustawa z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji, a dokładnie art. 35 tejże ustawy. Szczegółowe zasady oraz tryb opiniowania policjantów określa Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 30 sierpnia 2010 r. Opiniowanie służbowe policjantów zostało wprowadzone przez Ustawodawcę w celu kształtowania pożądanych postaw u funkcjonariuszy oraz w celu motywowania ich do wykonywania w najlepszy sposób swojej pracy. Model opiniowania przyjęty w służbach Policji ma jedną z najdłuższych tradycji w stosunku do innych służb mundurowych.
CELE OPINIOWANIA SŁUŻBOWEGO
Treść przepisów wskazango powyżej Rozporządzenia wskazuje na główne cele, które przyświecają opiniowaniu służbowemu funkcjonariuszy Policji, w szczególności:
- Ustalenie przydatności funkcjonariusza policji na zajmowanym przez niego stanowisku służbowym jak i jego przydatność do służby;
- Motywowanie do sprawnego wykonywania zadań oraz czynności służbowych;
- Wyłanianie kandydatów do mianowania lub powoływania na wyższe stanowiska służbowe oraz na wyższe stopnie policyjne;
- Wyznaczanie kierunków rozwoju zawodowego i potrzeb szkoleniowych opiniowanego policjanta.
TERMINY OPINIOWANIA
Częstotliwość opiniowania służbowego odbywa się w zależności od konkretnej przesłanki. Nie ulega jednak wątpliwości, że ma ono charakter okresowy. Opiniowanie jest przeprowadzane:
- W służbie kandydackiej, przygotowawczej i kontraktowej nie rzadziej niż raz na 12 miesięcy;
- Przed mianowaniem policjanta na stałe, jeżeli od ostatniego opiniowania minęły co najmniej 3 miesiące – nie później niż na 30 dni przed mianowaniem;
- Nie rzadziej niż:
- raz na 24 miesiące w służbie stałej do osiągnęcia przez policjanta 10 lat służby;
- raz na 36 miesięcy w służbie stałej po osiągnięciu przez policjanta 10 lat służby.
KRYTERIA OPINIOWANIA
W ramach wydawanej opinii oceniane są określone kryteria, do których zalicza się:
- realizację zadań i czynności, w tym:
- jakość,
- samodzielność i inicjatywę,
- terminowość,
- planowanie i organizowanie pracy.
- kompetencje ogólne, w tym:
- rozwój własny i podnoszenie kwalifikacji,
- umiejętność współpracy,
- kulturę osobistą
- dyspozycyjność.
Przy opiniowaniu służbowym policjanta, który zajmuje stanowisko kierownicze opiniujący bierze pod uwagę kryterium odnoszące się do kompetencji kierowniczych,w tym: dbałość o relacje międzyludzkie, radzenie sobie w sytuacjach kryzysowych oraz kreatywność.
PODMIOTY OPINIUJĄCE
Rozporządzenie bardzo szczegółowo określa krąg podmiotów uprawnionych do sporządzenia i wydania opinii służbowej dotyczącej funkcjonariusza policji (§5). Ustawodawca wskazując odgórnie i szczegółowo podmioty, które zobowiązane są do sporządzenia i wydania opinii o policjancie jest aspektem bardzo istotnym w sprawnym funkcjonowaniu systemu oceniania. Odgórne wskazanie tego na kim ciąży prawny obowiązek sporządzenia opinii uniemożliwia przekazanie tego zadania komuś innemu. Takie rozwiązanie ogranicza możliwość występowania patologii w tym zakresie.
Podmiot uprawniony do wydania opinii może ją sporządzić samodzielnie czy też przy pomocy upoważnionych przełożonych osoby opiniowanej. Bardzo ważnym aspektem jest rozmowa, którą przeprowada się z opiniowanym funkcjonariuszem. Rozmowa ta zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa powinna odbyć się przed sporządzeniem opinii. Podczas rozmowy organ ją przeprowadzający bierze pod analizę główne obowiązki jakie wykonuje opiniowany w okresie podlegającym ocenie oraz sposób realizacji tych obowiązków. Uwzględnia się w tym zakresie czy opiniowany spełnia kryteria wskazane powyżej. Podczas rozmowy poddaje się również analizie trudności, jakie napotkał funkcjonariusz w trakcie realizacji powierzonych zadań oraz określane są kierunki dalszego rozwoju zawodowego opiniowanego jak i jego potrzeby szkoleniowe.
Istotnym elementem procesu opiniodawczego jest samoocena opiniowanego dokonana w trakcie przebiegu rozmowy. Opiniowany oceniając samego siebie bierze pod uwagę kryteria jakie określa rozporządzenie oraz wypełnia formularz opinii w tej części.
Organ opiniujący sporządza swoją opinię o funkcjonariuszu nie później niż w ciągu 14 dni od przeprowadzonej rozmowy. Sporządzana jest ona w dwóch egzemplarzach, z których jeden włączony zostaje do akt osobwych policjanta. Drugi z egzemplarzy otrzymuje opiniowany policjant podczas rozmowy, na której zapoznaje się ze sporządzoną opinią. Opiniowany funkcjonariusz policji zapoznaje się ze sporządzoną opinią w ciągu 14 dni od jej sporządzenia. Zapoznanie opiniowanego z opinią odbywa się podczas rozmowy.
ODWOŁANIE OD WYDANEJ OPINII
Postępowanie opiniodawcze charakteryzuje się dwuinstancyjnością. Opiniowanemu funkcjonariuszowi policji przysługuje prawo do wniesienia odwołania od sporządzonej opinii do wyższego przełożonego. Odwołanie to może złożyć w terminie 14 dni od dnia zapoznania się przez niego ze sporządzoną opinią.
Odwołanie składa się za pośrednictwem przełożonego, który wydał ww. opinię. W ramach autokontroli organ opiniujący może odwołanie uwzględnić lub przesłać je w terminie dni 7 do wyższego przełożonego, który będzie właściwy do jego rozpatrzenia.
Odwołanie od wydanej opinii funkcjonariusz powinien złożyć za pośrednictwem przełożonego, który wydał ww. opinię. W ramach autokontroli organ opiniujący może odwołnie uwzględnić lub przesłać je do wyższego przełożonego, który będzie właściwy do jego rozpatrzenia. Opiniujący przesyłając odwołanie do właściwego przełożonego przesyła je wraz z opinią oraz uzasadnieniem swojego stanowiska na piśmie. Obowiązany jest on również załączyć komplet materiałów, które były podstawą do wydania opinii o policjancie.
W terminie 14 dni od dnia, w którym wpłynęło odwołanie wyższy przełożony właściwy do rozpoznania odwołania powołuje komisję do zbadania odwołania i zaskarżonej opinii. Powołana komisja bada zaskarżoną opinię i wydaje sprawozdanie. W zakończeniu sprawozdania komisja przedstawia swoje wnioski: uwzgldnienie odwołania bądź utrzymanie w mocy opinii wraz z uzasadnionym wnioskiem. Komisja przedstawia sprawozdanie do wyższego przełożonego, który utrzymuje w mocy opinię lub ją uchyla i poleca wydanie nowej. W wydanym poleceniu wskazuje jakie okoliczności powinny zostać wzięte pod uwagę przy wydawaniu nowej opinii. W sytuacji, gdy właściwy przełożony utrzyma zaskarżoną opinię w mocy staje się ona ostateczna i zostaje włączona do osobowych akt policjanta.
Istotną informacją jest to, iż od orzeczenia wyższego przełożonego właściwego do rozpatrzenia odwołania od zaskarżonej opinii nie przysługuje skarga do sądu administracyjnego. Naczelny Sąd Administracyjny w składzie siedmiu sędziów wydał w dniu 5 grudnia 2011 r. uchwały o sygn. akt I OPS 2/11 oraz I OPS 3/11, w których orzekł, iż na postanowienia właściwych organów odwoławczych o utrzymaniu w mocy zaskarżonej przez funkcjonariusza opinii służbowej, nie przysługuje skarga do sądu administracyjnego. Wprawdzie uchwały te dotyczyły opinii wydanych w stosunku do funkcjonariuszy Służby Więziennej oraz Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, jednak z uwagi na prawdopodobieństwo tej regulacji w stosunku do pozostałych tzw. służb mundurowych, w tym także Policji, przyjąć trzeba, iż stanowisko to będzie miało zastosowanie w szerszym zakresie (Postanowienie NSA z 13.01.2012 r., I OSK 1797/11, LEX nr 1103983.).
Naczelny Sąd Administracyjny w powyższych uchwałach przyjął, iż opinii służbowej nie można traktować jako orzeczenia administracyjnego bezpośrednio kształtującego stan prawny w jakiejkolwiek sprawie, a w szczególności jako aktu wywołującego bezpośrednio skutki zewnętrzne w sferze stosunku służbowego funkcjonariusza. Omawiana opinia służbowa stanowi jedynie ocenę - stan wiedzy bezpośredniego przełożonego o określonych cechach opiniowanego. Jest ona zatem oświadczeniem wiedzy nie zaś oświadczeniem woli, za które powszechnie uznaje się decyzję administracyjną. Przedmiotowa opinia niczego nie rozstrzyga. Nie jest ona nakierowana na wywoływanie bezpośrednich skutków prawnych. Sama w sobie nie kreuje nowej sytuacji prawnej oraz nie kształtuje bezpośrednio sfery praw i obowiązków opiniowanego. Przedmiotowa opinia nie jest zatem decyzją administracyjną w rozumieniu przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego. (Postanowienie NSA z 7.03.2012 r., I OSK 2377/11, LEX nr 1342474).
adwokat dr Paweł Bała
Podstawa prawna: art. 35 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (tekst jedn. Dz.U. z 2021 r. poz. 1882 z późn. zm.)
Podstawa prawna: Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z 30 sierpnia 2010 r. w sprawie opiniowania służbowego policjantow (tekst jedn. Dz. U. Z 2020 r. poz. 1102 z późn. zm.).
Przeczytaj także:
Szukaj nas na