Zadzwoń do nas
(+48) 696-416-628
Napisz do nas
adwokat@pawelbala.pl
PRAWO ŻOŁNIERZA DO EMERYTURY A POPEŁNIENIE PRZESTĘPSTWA
Migracja funkcjonariuszy pomiędzy poszczególnymi służbami mundurowymi zdarza się coraz częściej. Zwrócił się do nas z prośbą o pomoc żołnierz zawodowy Wojska Polskiego, który w przeszłości był Policjantem i liczy się z możliwością postawienia zarzutów karnych za czyny, których miał się dopuścić w trakcie służby w Policji. Czy wpłynie to na jego uprawnienia emerytalne jako żołnierza?
Odpowiedzi na to pytanie udzielił Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 25 lutego 2020 r. (sygn. II UK 281/18), gdzie dokonał analizy okresów równorzędnych przy pozbawieniu prawa do zaopatrzenia emerytalnego. Sprawa dotyczyła funkcjonariusza Straży Granicznej, ale przez analogię odnieść należy również do Policjantów. Podczas służby w Straży Granicznej skarżącemu przedstawiono zarzuty popełnienia przestępstwa z art. 18 § 2 w związku z art. 231 § 1 i 2 w związku z art. 12 k.k. oraz 228 § 3 k.k. w związku z art. 12 k.k. i art. 65 k.k.
Funkcjonariusz zrezygnował z służby w Straży Granicznej i został zawodowym żołnierzem WP. Na uprawnienia emerytalne żołnierza miał wpływ okres służby w Straży Granicznej, bez wliczenia którego nie osiągnąłby wieku emerytalnego.
Decyzją z 25 lutego 2016 r. Dyrektor Wojskowego Biura Emerytalnego w O. na podstawie art. 10, 13 ust. 1 pkt 2, 15 ust. 3a, 16 ust. 2, 32 ust. 1 i 38 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 10 grudnia 1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 330 z późn. zm.) - zwaną dalej "wojskową ustawą emerytalną" w związku z art. 10 ust. 2 i 16 ust. 2 ustawy z 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 900) - zwaną dalej "policyjną ustawą emerytalną", stwierdził, że od 1 marca 2016 r. ustaje prawo P. G. do emerytury wojskowej.
Sądy pracy, po przedstawieniu adekwatnych przepisów prawnych, wskazały, że rozstrzygnięcie zależało od przesądzenia, czy skazanie za czyn przestępczy, połączone z tymczasowym aresztowaniem oraz zawieszeniem w obowiązkach może skutkować ustaniem prawa do emerytury wojskowej. Sąd Okręgowy uznał, że zastosowanie znajduje art. 38 ust. 1 pkt 1 wojskowej ustawy emerytalnej, zgodnie z którym prawo do świadczeń ustaje, gdy przestanie istnieć którykolwiek z warunków wymaganych do uzyskania prawa do świadczeń. Odnosząc powyższą tezę do realiów niniejszej sprawy sąd pierwszej instancji uznał, że także wyeliminowanie części okresu zaliczanego do wysługi emerytury policyjnej, którą uwzględniono przy przyznawaniu emerytury wojskowej, prowadzi do ustania świadczenia wypłacanego na podstawie wojskowej ustawy emerytalnej.
Porównanie obu regulacji - art. 10 ust. 2 ustawy policyjnej i art. 10 ustawy wojskowej - daje podstawę do swierdzenia, że pozbawienie prawa do zaopatrzenia emerytalnego w stosunku do żołnierzy i policjantów (funkcjonariuszy) zostało uregulowane podobnie, ale nie jednolicie. Sąd Najwyższy uznał, że zakres desygnatów art. 13 ust. 1 pkt 2 wojskowej ustawy emerytalnej nie obejmuje konstrukcji przewidzianej w art. 10 ust. 2 policyjnej ustawy emerytalnej. Czym innym jest bowiem pojęcie okresów równorzędnych, a czym innym pozbawienie prawa do zaopatrzenia emerytalnego.
System zabezpieczenia społecznego wykazuje znaczną dyferencjację podmiotową. Odrębnie uregulowano sytuację prawną żołnierzy zawodowych, funkcjonariuszy, sędziów i innych grup zawodowych. Reguła ta znajduje wyraz w treści poszczególnych aktów prawnych. Przykładowo z art. 1 wojskowej ustawy emerytalnej jednoznacznie wynika, że świadczenia przysługują "żołnierzom", jednak "na zasadach określonych w ustawie". Identyczny zapis znajduje się w art. 1 ust. 1 policyjnej ustawy emerytalnej. Oznacza to, że ustawodawca wybrał model autonomiczny, w którym posiłkowanie się regulacją właściwą dla innej grupy uprawnionych dopuszczalne jest tylko z mocy wyraźnego upoważnienia. Przykłady takiego umocowania można znaleźć w obu aktach prawnych. Z art. 13 ust. 2 policyjnej ustawy emerytalnej wynika, że jako równorzędną ze służbą w Policji traktuje się "służbę wojskową uwzględnianą przy ustalaniu prawa do emerytury wojskowej". Rozwiązanie to dział również w przeciwnym kierunku, o czym zaświadcza art. 13 ust. 1 pkt 2 wojskowej ustawy emerytalnej. Użyty w tym przepisie zwrot "jako równorzędne ze służbą wojskową w Wojsku Polskim traktuje się okresy służby uwzględniane przy ustalaniu prawa do emerytury policyjnej" wytycza jasne granice przedmiotowe i podmiotowe. Oznacza to, że żołnierz w ramach wymogów stażowych uprawniających do świadczenia może legitymować się okresem służby w Policji, jednak tylko "uwzględnianym przy ustaleniu prawa do emerytury policyjnej" (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 lipca 2017 r., II UK 190/16, LEX nr 2323654).
Reasumując: nie jest tak, że różne podmioty (funkcjonariusze i wojskowi) w zakresie przesłanek pozbawiających prawa do zabezpieczenia powinni zostać potraktowani identycznie. Nie jest bowiem tak, że różne podmioty funkcjonariusze i wojskowi) w zakresie przesłanek pozbawiających prawa do zabezpieczenia powinni zostać potraktowani identycznie. Odmowa świadczenia emerytalnego była więc niewłaściwa. Żołnierz w ramach wymogów stażowych uprawniających do świadczenia może legitymować się okresem służby w Policji, jednak tylko "uwzględnianym przy ustaleniu prawa do emerytury policyjnej".
dr Paweł Bała
adwokat
Przeczytaj także:
Szukaj nas na